Mijn partner kleineert me. Wat moet ik doen?

Met regelmaat horen wij van mensen die te maken hebben met iemand die hen kleineert, vernedert of kapot maakt. Meestal gaat het om vrouwen die dit van hun partner zeggen, maar het gebeurt ook wel dat mannen het slachtoffer zijn. En natuurlijk kan zo iemand ook je ouder of kind, broer of zus zijn.

Het gaat meestal om iemand die behoorlijk slim is en erg charmant kan overkomen. De omgeving heeft niets in de gaten en ook de huisarts gelooft je niet als je daar aan de bel trekt. Sterker nog, het komt regelmatig voor dat de verkeerde persoon in behandeling gaat en soms zelfs diagnoses opgeplakt krijgt. Want als je met zo iemand samenleeft, ligt alles altijd aan jou. Je zou niet de eerste zijn die dat op den duur gaat geloven en dan hulp gaat zoeken voor het verkeerde probleem.

Vaak is er in dit soort gevallen sprake van een narcistische of een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Zoals bij iedere persoonlijkheidsstoornis doet iemand niet uit vrije wil zoals hij doet; er ligt onvermogen aan ten grondslag. Dat neemt niet weg dat zo iemand enorm veel schade en leed kan aanrichten. Vaker dan bij een gemiddelde stoornis zal de persoon die eraan lijdt geen inzicht hebben in het eigen gedrag en er dus ook niet op aanspreekbaar zijn.

Hoe bescherm je jezelf tegen dit destructieve gedrag?

Het antwoord ligt in de kracht van je eigen persoonlijkheid. Als je een goed zelfbeeld hebt, stevig in je schoenen staat en niet zo gauw van de kook raakt als mensen negatieve dingen over je zeggen of denken, heeft iemand met een narcistische of een antisociale persoonlijkheidsstoornis geen vat op je. Tja, zo willen we allemaal wel zijn! En dat is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. Nee, dat klopt. Maar het geeft wel aan welke richting je uit moet – naar versterking van jezelf. Vraag je bij alles wat je doet af: word ik hier sterker van?

Als je in de macht bent van het destructieve gedrag van de ander, is het zaak om weg te komen. Je gaat deze persoon niet veranderen en al helemaal niet als je als doelwit blijft fungeren, dan houd je dit gedrag juist in stand. Wegwezen dus! Ja, dat is een afschuwelijke boodschap. Je bent er niet voor niks nog niet uit gestapt. En toch moet je het doen. Zoek hulp en kijk wat jij nodig hebt om uit deze situatie te ontsnappen.

Dit geldt niet alleen voor partners, maar ook voor ouders. Voor hen is het nog moeilijker om hun volwassen kind in de steek te laten, zoiets doe je immers niet. Maar als je kind jou beschadigt, heb je echt geen keus. Je kunt ook niets voor hem of haar betekenen als je zelf in de kreukels ligt. Bescherm jezelf en stap eruit.

En ben je eenmaal uit de situatie, dan ben je er nog niet. Dan moet je gaan werken aan versterking van jezelf. Het is verstandig om daar hulp bij te zoeken in de vorm van therapie of coaching; de meeste mensen kunnen dit niet alleen. Je hebt de tijd nodig om te herstellen van wat er gebeurd is en om te leren om echt goed voor jezelf te gaan zorgen. Het kan echt; anderen hebben het ook gedaan!

Leestip: Destructieve Relaties op de Schop, Jan Storms, uitgeverij Ankhhermes.

De stichting Het Verdwenen Zelf biedt ook veel informatie en ondersteuning aan mensen in een destructieve relatie.