Interview met Jitske Ekkelenkamp

“Luisteren is het belangrijkste”

In Zwijndrecht begeleidde Jitske Ekkelenkamp 33 jaar (!) lang een praatgroep voor ‘naasten van’. Als Naasten Centraal zijn wij trots en vinden het een grote prestatie dat iemand zich zo lang heeft ingezet voor ‘naasten’. 

Jitske begeleidde een grote groep bezoekers die elkaar jarenlang ontmoetten en lief en leed deelden. Helaas was de groep na de corona maatregelen flink geslonken. Ondanks pogingen om meer mensen naar de groep te krijgen heeft Jitske deze groep in januari toch stopgezet. Na 33 jaar is er ook weer een tijd om met andere dingen bezig te gaan. Natuurlijk zal ze de mensen, het plezier en de dynamiek van de groep missen.

Kun je iets vertellen over je achtergrond?

Ik kom uit Delft en na het gymnasium ben ik fysiotherapie gaan studeren. Uiteindelijk ben ik er na een paar jaar mee gestopt, het was toch niet de richting waar m’n hart lag. Op aanraden van mijn moeder ben ik gaan zoeken naar iets dat beter bij me paste. Ik ben toen de inservice opleiding tot verpleegkundige gaan doen en gaan werken bij het Oude en Nieuwe Gasthuis ziekenhuis in Delft. Bijna meteen na mijn start als leerling verpleegkundige heb ik met een paar nachthoofden en de humanistisch raadsvrouw uit het ziekenhuis de werkgroep stervensbegeleiding opgericht. Wij werden de stuurgroep in het ziekenhuis. Na mijn diplomering heb ik 3,5 jaar een week per maand nachtdiensten gedraaid in mijn eentje op de afdeling diverse specialismen, met name neurologie. Heel pittig maar zeer waardevol. De gesprekken met patiënten maakten op mij een onuitwisbare indruk, leven en dood lagen letterlijk zo dicht naast elkaar. Parallel aan mijn nachtdiensten was ik weer gaan studeren.

In 1984 zijn mijn man en ik voor werk naar Jakarta in Indonesië vertrokken en hebben daar 3,5 jaar gewoond. Ik deed mijn stage in een psychiatrisch ziekenhuis in Jakarta en ben uiteindelijk versneld afgestudeerd in psychologie.

Hoe ben je bij MIND Naasten Centraal terecht gekomen?

Weer terug in Nederland woonden we met ons gezin in Zwijndrecht. Daar ben ik een eigen praktijk gestart als psycholoog en wilde daarnaast vrijwilligerswerk doen, zo ben ik in contact gekomen met Labyrint-In Perspectief (voorloper van MIND Naasten Centraal). In 1989 ben ik gestart met de praatgroep voor naasten in de Koningskerk en later is de groep verhuisd naar de Bethelkerk. In het begin waren er vooral naasten van mensen met schizofrenie en borderline. De meeste bezoekers waren vrouwen.

Hoe verliep zo’n bijeenkomst?

De bijeenkomsten waren eens per maand en begonnen om 20.00 uur, maar al snel kwamen we tot de conclusie dat we aan twee uurtjes niet genoeg hadden. Er kwamen gemiddeld zo’n 20 mensen en die konden niet allemaal hun verhaal kwijt, daarom had ik de tijden aangepast van 19.30 tot 22.30 uur, een uurtje langer. Labyrint-In Perspectief was ontstaan vanuit de kerk en voordat we van start gingen las ik daarom altijd iets voor, een gedicht of iets uit de bijbel en bad voor de avond. De bezoekers, sommigen ongelovig anderen gelovig, respecteerden dat en vonden dat een goede start.

Ik had thema avonden geprobeerd maar de deelnemers gaven aan dat ze meer behoefte hadden aan praten en het delen van hun verhaal. Wat betreft groepssamenstelling was het een gemêleerd gezelschap maar de mensen begrepen elkaar en vonden steun bij elkaar. Op die manier zijn er hechte vriendschappen ontstaan. Sommige deelnemers bloeiden helemaal op en er werden zelfs huwelijken verbeterd die onder druk stonden.

Bij elke bijeenkomst waren er wel weer nieuwe gezichten. Na de bijeenkomst bleven sommigen nog buiten verder praten. Dat was fijn om te zien.

Met zoveel ervaring heb je vast nog wel tips voor beginnende begeleiders

Luisteren naar wat mensen bezighoudt en vertellen, dat is het belangrijkste. Zorg voor een goede sfeer, de deelnemers moeten zich veilig voelen om hun persoonlijk verhaal en vaak heftige gebeurtenissen met anderen te delen. “Wat binnen deze muren wordt verteld moet er ook blijven”, zei ik weleens. Het was een groep voor naasten en naasten alleen.

Ik was ook vaak wat eerder aanwezig voor de bijeenkomst, juist dan komen mensen naar je toe om iets persoonlijks te delen of te vragen. Verder hield ik de klok in de gaten, omdat je wilt dat iedereen haar of zijn verhaal kan vertellen. Durf in te grijpen als dat nodig is. Waren er toch mensen die te weinig tijd hadden gekregen dan noteerde ik dat en kwamen die de volgende keer ruimschoots aan de beurt.

Bedankt voor dit interview en je inzet voor MIND Naasten Centraal. Wij wensen je veel succes. Jitske gaat verder met haar eigen praktijk: Psychologische Praktijk drs. J Ekkelenkamp-Verburghin Zwijndrecht.

Igo Pieters, redactie

Heb jij interesse in een gespreksgroep of wil je gebruik maken van het overige aanbod? Kijk op onze website www.naastencentraal.nl.